رولد دال یکی بزرگ‌ترین نویسندگان ادبیات داستانی کودکان است که آثار کوتاه و بلندش در دنیای سینما نیز بارها اقتباس شده‌اند و اغلب موفق بوده‌اند. کتاب‌های رولد دال با گذشت چندین دهه، هنوز هم از محبوبیت جهانی برخوردارند و قصه‌های کودکانه‌ی تاریک وی را نمی‌توان به‌راحتی فراموش کرد. او علاقه‌ی زیادی به مدیوم سینما داشت و حتی نگارش فیلم‌نامه‌ی «جیمز باند: فقط دو بار زندگی می‌کنید» (۱۹۶۷) و «چیتی‌چیتی بنگ‌بنگ» (۱۹۶۸) را در کارنامه دارد اما همانند استیون کینگ، اغلب از اقتباس‌های آثارش رضایت نداشت و آن‌ها را تماشا نمی‌کرد.
با توجه به کارنامه‌ی بلند و درخشان رولد دال، جای تعجب دارد که اقتباس‌های بیشتری از قصه‌های او ساخته نشده است. البته این مسئله در سال‌های آتی تغییر خواهد کرد چرا که نتفلیکس حق امتیاز آثار دال را خریداری کرده است؛ آن‌ها اخیراً نسخه‌ی موزیکال «ماتیلدا» را عرضه کردند و قرار است دو مجموعه‌ی انیمیشنی براساس «چارلی و کارخانه شکلات‌سازی» بسازند که کارگردانی آن‌ها را تایکا وایتیتی برعهده خواهد داشت. در فهرست زیر، تقریباً به همه‌ی اقتباس‌های دال پرداخته‌ایم که متأسفانه بعضی از آن‌ها کیفیت چندان بالایی هم ندارند.
۱۵- تام و جری در کارخانه‌ی شکلات‌سازی ویلی وانکا (Tom and Jerry: Willy Wonka and the Chocolate Factory)
- سال انتشار: ۲۰۱۷
- کارگردان: اسپایک برنت
- صداپیشگان: جس هارنل، میک وینگرت، لوری آلن، جف برگمن، کیت هیگینس، امیلی اوبرایان
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۴.۷ از ۱۰
توهین‌آمیزترین فیلم اقتباسی از رولد دال که فاصله‌ی معناداری با دیگر اقتباس‌ها دارد؛ اسپایک برنت با مهارت ویژه‌ای موفق شده است تا هر دو مجموعه‌ی محبوب تام و جری و کارخانه‌ی شکلات‌سازی را نابود کند. اینکه سازندگان، فیلم را به «جین وایلدر» (ایفاگر نقش ویلی ونکا در نسخه‌ی کلاسیک ۱۹۷۱) تقدیم کرده‌اند، شاید از سیلی زدن به صورت این بازیگر فقید هم بدتر باشد. این انیمیشن در واقع بازسازی فیلم اصلی است، با این تفاوت که بدون هیچ دلیلی، تام و جری هم به قصه اضافه شده‌اند. فیلم یک شوخی بزرگ است و گاهی این حس را دارید که سازندگان در هنگام ساخت آن، حالت طبیعی نداشته‌اند.
فیلم هرگز در سینماها اکران نشد و هر هدفی که سازندگان در ذهن داشته‌اند، به نتیجه نرسیده است. مطابق انتظار، تام و جری در تعقیب یکدیگر هستند و در دنیای پیرامون آن‌ها، آدم‌ها می‌خواهند پنج بلیط طلایی را به‌‌دست بیاورند و به کارخانه‌ی شکلات‌سازی جادویی ویلی ونکا قدم بگذارند. از قضا تام و جری هم وارد کارخانه می‌شوند و ماجراهای تازه‌ای را پشت‌سر می‌گذارند. فیلم هیچ کار تازه‌ای انجام نمی‌دهد و همان مسیر نسخه‌ی اصلی را می‌رود؛ تام و جری به معنای واقعی کلمه نقشی در رویدادها ندارند و کار خودشان را انجام می‌دهند. سبک انیمیشنی اثر هم بی‌کیفیت بوده و حالات صورت شخصیت‌ها خوب از کار درنیامده است.
۱۴- اسیو تروت (Roald Dahl’s Esio Trot)
- سال انتشار: ۲۰۱۵
- کارگردان: درولا والش
- بازیگران: جودی دنچ، داستین هافمن، جیمز کوردن، ریچارد کردری، لیسا هاموند
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۶.۹ از ۱۰
اسیو تروت یا «تشپ کال» از رمان‌های کمترشناخته‌شده‌ی رولد دال است و قصه‌ی یک پیرمرد تنها را روایت می‌کند که عاشق زن همسایه می‌شود (زنی که از لاک‌پشت‌ها نگهداری می‌کند)؛ او در ادامه تصمیم می‌گیرد تا برای رسیدن به زن رؤیاهایش، نقشه‌چینی کند. اگرچه قصه‌ی رمان در نگاه اول برای کودکان مناسب نیست اما رولد دال با همان جادوی همیشگی‌اش، موفق شده است تا قصه را برای خردسالان جذاب کند.
نسخه‌ی سینمایی اما تنها برای بزرگسالان جذاب به نظر می‌رسد. با حضور بازیگران سرشناسی همچون جودی دنچ و داستین هافمن انتظارها بالا می‌رود اما اسیو تروت کیفیت قابل‌قبولی را ندارد زیرا لحظه‌ای از کلیشه‌ها فاصله نمی‌گیرد و بعضی از کشمکش‌هایی که فیلم‌نامه‌نویس (ریچارد کرتیس) به قصه اضافه کرده، جواب نداده است. عناصر کودکانه‌ای در فیلم پیدا نمی‌کنید و مخاطب هدف سازده بزرگسالان است که شاید برای طرفداران واقعی رولد دال آزاردهنده باشد.
کتاب تشپ کال اثر رولد دال
۱۳- ۳۶ ساعت (۳۶Hours)
- سال انتشار: ۱۹۶۵
- کارگردان: جرج سیتون
- بازیگران: جیمز گارنر، اوا ماری سنت، راد تیلور، ورنر پترز، جان بنر، آلن نیپی‌یر، اد گیلبرت
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۷.۳ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۸۳ از ۱۰۰
کارنامه‌ی رولد دال به آثار کودکانه خلاصه نمی‌شود و او داستان‌های جدی و بزرگسالانه‌ای هم نوشته است، از جمله داستان کوتاه «مراقب سگ باش» که رویدادهای آن در جریان جنگ جهانی دوم رخ می‌دهد و فیلم ۳۶ ساعت براساس آن ساخته شده است. قصه درباره‌ی یک خلبان نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا است که در یک بیمارستان «انگلیسی» به هوش می‌آید اما به‌تدریج مشکوک می‌شود که پرستاران و دکترها نقشه‌ی شومی برای وی دارند.
داستان کوتاه رولد دال هیجان‌انگیز است اما جرج سیتون نتوانسته آن را به یک فیلم بلند پرکشش تبدیل کند؛ او در نیمه‌ی اول تعلیق نسبی ساخته است اما در نیمه‌ی دوم، همه‌ی کلیشه‌های ممکن را به نمایش می‌گذارد. این فیلم یک نسخه‌ی بازسازی تلویزیونی هم به نام «نقطه‌ی شکست» (Breaking Point) دارد که سال ۱۹۸۹ روی آنتن رفت و از نظر کیفی، به مراتب ضعیف‌تر از ۳۶ ساعت است.
- ۱۰ فیلم اقتباسی برتر از داستان‌های پدر ادبیات علمی-تخیلی مدرن
- ۱۰ فیلم ترسناک اقتباسی برتر از داستان‌های ادگار آلن پو
- ۱۰ اقتباس سینمایی برتر از رمان‌های آگاتا کریستی
۱۲- جادوگرها (The Witches)
- سال انتشار: ۲۰۲۰
- کارگردان: رابرت زمکیس
- بازیگران: ان هتوی، اکتاویا اسپنسر، ژوزت سایمون، استنلی توچی، کریستن چنووس، چارلز ادواردز
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۵.۳ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۴۹ از ۱۰۰
یک اقتباس ناامیدکننده از رمان کلاسیک مشهور رولد دال که با حضور رابرت زمکیس در مقام کارگردان، حتی ناامیدکننده‌تر جلوه می‌کند. قصه از نروژ و انگلستان به آمریکا منتقل شده است و «جازیر برونو» نقش یک یتیم را بازی می‌کند که توسط «جادوگر والا مقام» (ان هتوی) و زیردستانش، به موش تبدیل می‌شود. پسرک سپس با همکاری مادربزرگش، «آگاتا» (اکتاویا اسپنسر) تلاش می‌کند تا جلوی جادوگران را بگیرد و نقشه‌ی آن‌ها – که از بین بردن همه‌ی کودکان جهان است – را به‌هم بریزد. برای سازندگان، جلوه‌های ویژه بیشتر از داستان‌گویی اهمیت داشته است، در نتیجه فیلم حس ویژه‌ای به مخاطب منتقل نمی‌کند.
زمکیس سعی کرده است تا به قصه‌ی رولد دال وفادار بماند اما بدون قلب و احساس، اقتباسِ او رنگ‌وبوی متفاوتی دارد و ظاهراً تنها با هدف درآمدزایی برای تهیه‌کنندگان توسعه یافته است. لهجه‌ی افتضاح ان هتوی، یک فیلم‌نامه‌ی بی‌مزه و مضحک و تغییرات عجیبی که سازندگان در قصه ایجاد کرده‌اند (برای مثال، جادوگران قصه تنها سه انگشت دارند!)، باعث شد تا فیلم به یک شکست بزرگ تبدیل شود و احتمالاً پرونده‌ی جادوگرهای رولد دال در دنیای سینما را برای همیشه ببندد.
کتاب جادوگرها اثر رولد دال
۱۱- چهار اتاق (Four Rooms)
- سال انتشار: ۱۹۹۵
- کارگردان: الیسون آندرس، الکساندر راکول، رابرت رودریگز، کوئنتین تارانتینو
- بازیگران: تیم راث، مدونا، آنتونیو باندراس، سلما هایک، مارک لارنس، مریسا تومی، بروس ویلیس
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۶.۷ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۱۳ از ۱۰۰
چهار اتاق یک فیلم آنتولوژی است که چهار قصه‌ی متفاوت در یک هتل را روایت می‌کند و دو بخش آن توسط فیلم‌سازان مشهوری همچون کوئنتین تارانتینو و رابرت رودریگز ساخته شده است. این فیلم در میان اقتباس‌های رولد دال شاید نامتعارف‌ترین باشد و قصه‌های کوتاه بزرگسالانه‌ی وی را در مرکز توجه قرار می‌دهد. هر کدام از فیلم‌سازان، فیلم‌نامه‌ی قصه‌ی خود را شخصاً نوشته‌اند و نقطه‌ی مشترک داستان‌ها فارغ از محل رویدادها، شخصیت «تد» (تیم راث) است که با مهمانانِ ناهمگونی روبه‌رو می‌شود.
همانند دیگر آثار آنتولوژی، بعضی از بخش‌ها بهتر هستند؛ در این میان، «مردی از هالیوود» ساخته‌ی تارانتینو تفاوت‌های ملموسی با سه اپیزود دیگر دارد و تماشایش را به طرفداران این فیلم‌ساز توصیه می‌کنیم اما مخاطبان عادی شاید با آن ارتباط برقرار نکنند. فیلم که از اِلمان‌های کمدی سیاه بهره می‌برد، در کنار دیگر اقتباس‌های دال قرار نمی‌گیرد و فضاسازی متفاوتی دارد، از کنار بازی کمیک و بامزه‌ی تیم راث هم نباید عبور کرد.
۱۰- چارلی و کارخانه شکلات‌سازی (Charlie and the Chocolate Factory)
- سال انتشار: ۲۰۰۵
- کارگردان: تیم برتون
- بازیگران: جانی دپ، فردی هایمور، دیوید کلی، هلنا بونهام کارتر، میسی پایل، آناسوفیا راب، کریستوفر لی
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۶.۷ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۸۳ از ۱۰۰
این ساخته‌ی تیم برتون هم با دیگر اقتباس‌های رولد دال تفاوت‌های واضحی دارد و پدیده‌ی عجیبی است. فیلم برای هر نوع سلیقه‌ای مناسب نیست و جانی دپ شخصیت ویلی ونکا را براساس «مایکل جکسون» ترسیم کرده است که تصمیم اشتباهی بود اما از جهاتی منطقی به نظر می‌رسد؛ ونکا در این فیلم مردی است که مشکلات روحی-روانی‌اش در آسیب‌های دوران کودکی ریشه دارد اما مشکل این است که ونکای دپ دوست‌داشتنی نیست، او حس بدی به شما منتقل می‌کند و تحمل وی آسان نخواهد بود. دیگر بخش‌های فیلم هم از استانداردهای تیم برتون پایین‌تر است و اگرچه می‌خواهد همانند رمان اصلی منحوس و تاریک باشد اما از زوایای نادرستی به قصه نزدیک می‌شود.
فیلم را حتی می‌توانیم یک پارودی بدانیم که به دلایل نامشخص از عناصر گوتیک استفاده می‌کند و بعضی از سکانس‌های موزیکال آن شما را خشمگین می‌سازد. جانی دپ همواره در نقش‌های تیپ درخشیده است اما ویلی ونکا یکی از آن‌ها نیست. با قصه احتمالاً آشنایی دارید، «چارلی باکت» یک پسرک مهربان و پرتلاش است که حتی پول خرید یک شکلات را ندارد. یک روز، ویلی ونکا، کارخانه‌دار مرموز شهر اعلام می‌کند که درون پنج شکلات تولیدی کارخانه‌اش بلیط طلایی قرار گرفته است و هر کودک خوش‌شانسی که شکلات بخرد و این بلیط را پیدا کند، تا ابد شکلات رایگان دریافت می‌کند و البته فرصت بازدید از کارخانه‌اش را خواهد داشت. برتون تلاش کرده تا از نسخه‌ی ۱۹۷۱ فاصله بگیرد و حتی چند آهنگ جدید هم به فیلم اضافه کرده است اما کافی نیست.
کتاب چارلی و کارخانه ی شکلات سازی اثر رولد دال
۹- غول بزرگ مهربان (The BFG)
- سال انتشار: ۲۰۱۶
- کارگردان: استیون اسپیلبرگ
- صداپیشگان: مارک رایلنس، روبی بارنهیل، بیل هیدر، پنه‌لوپه ویلتون، ربکا هال، جامین کلمنت
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۶.۳ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۷۴ از ۱۰۰
اقتباسی از رمانی به همین نام، قصه درباره‌ی دخترک یتیمی به نام «سوفی» است که با یک غول بزرگ مهربان آشنا می‌شود. این فیلم با بودجه‌ی عظیم ۱۴۰ میلیون دلاری، به یکی از بزرگ‌ترین شکست‌های تجاری کارنامه‌ی هنری استیون اسپیلبرگ تبدیل شد و تنها ۱۹۵ میلیون دلار فروخت اما در مجموع فیلم قابل‌قبولی است که جلوه‌های ویژه‌ی مناسب و بازی‌های راضی‌کننده‌ای دارد (به‌ویژه مارک رایلنس). رویکرد اسپیلبرگ مشخص است، او می‌خواهد همه چیز را همراه با «حس شگفتی» عرضه کند اما در این زمینه افراطگری به خرج می‌دهد.
او مانند پدری است که می‌خواهد قصه‌ای را برای فرزندش تعریف کند تا بخوابد اما از تکرار این قصه خسته شده است و گویی دیگر حوصله‌ی تعریف‌کردن آن را ندارد. تلفیق جادوی «دیزنی» و کارگردانی اسپیلبرگ هیجان‌انگیز به نظر می‌رسید اما غول بزرگ مهربان در کنار ساخته‌های درخشان این فیلم‌ساز قرار نمی‌گیرد، حتی با اینکه می‌خواهد کاملاً به رمان اصلی وفادار باقی بماند.
کتاب غول بزرگ مهربان اثر رولد دال
۸- قافیه‌های شورشی (Revolting Rhymes)
- سال انتشار: ۲۰۱۶
- کارگردان: جیکوب شو
- صداپیشگان: دومینیک وست، راب برایدون، دیوید ویلیامز، تمسین گریگ، رز لزلی، جما چان
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۷.۹ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۸۶ از ۱۰۰
اقتباسی آزاد از کتاب مجموعه اشعار رولد دال (به همین نام)، قافیه‌های شورشی یک فیلم انیمیشنی تلویزیونی است که قصه‌های کلاسیک آشنایی را روایت می‌کند، با این تبصره که به آن‌ها چرخش‌های داستانی کمیک اضافه کرده است. مخاطب هدف فیلم، کودکان است و جیکوب شو علاقه‌ای نداشته تا کمی به مخاطب بزرگسال بها دهد، در همین راستا بعضی از شوخی‌های فیلم سطح‌پایین و مضحک از آب درآمده‌اند؛ با این حال، او توانسته است میان قصه‌های مستقل (پنج شعر مختلف) ارتباط قانع‌کننده‌ای برقرار کند.
بازتعریف قصه‌های کودکانه (یا کلاسیک) با پیچش‌های جدید حالا به یک زیرژانر تبدیل شده است و نمونه‌های موفقی از آن را در سال‌های اخیر دیده‌ایم؛ قافیه‌های شورشی شاید در این زمینه بهترین نباشد اما قابل‌قبول است؛ اگرچه، اشعار رولد دال کوتاه‌تر و بامزه‌تر هستند و به حاشیه هم نمی‌روند.
کتاب من و زرافه و پلی اثر رولد دال
۷- دنی، قهرمان جهان (Danny, the Champion of the World)
- سال انتشار: ۱۹۸۹
- کارگردان: گوین میلار
- بازیگران: جرمی آیرونز، رابی کالترین، سیریل کیوسک، مایکل هوردرن، لایونل جفریس، جین مارش
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۶.۷ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۷۰ از ۱۰۰
یکی از معدود اقتباس‌های رولد دال که دوستش داشت و از آن دفاع می‌کرد. دنی، قهرمان جهان از فیلم‌های کمتردیده‌شده‌ی این فهرست است که بی‌تردید ارزش یک بار تماشا را دارد. این فیلم تلویزیونی قصه‌ی «دنی» (ساموئل آیرونز) و پدرش «ویلیام» (جرمی آیرونز) را روایت می‌کند که یک تاجر محلی می‌خواهد زمین آن‌ها را به‌زور تصاحب کند و آن‌ها تصمیم می‌گیرند با شکار غیرمجاز قرقاول‌های وی، جلوی این اتفاق را بگیرند.
همانند رمان رولد دال، فیلم دوست‌داشتنی است و ظرافت‌های جالبی دارد. رابطه‌ی پدر پسری قصه هم شما را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد که شاید به این دلیل باشد که آن‌ها واقعا پدر و پسر هستند؛ فضای روستایی فیلم را هم نباید نادیده گرفت. همراه با نسخه‌ی سینمای خانگی فیلم، یک مستند هم منتشر شد که در آن رولد دال حضور دارد؛ اگر به سراغ دنی، قهرمان جهان رفتید، نیم‌نگاهی به آن مستند هم داشته باشید.
کتاب دنی قهرمان جهان اثر رولد دال
۶- جیمز و هلوی غول‌پیکر (James and the Giant Peach)
- سال انتشار: ۱۹۹۶
- کارگردان: هنری سیلیک
- صداپیشگان: پل تری، سایمون کالو، ریچارد درایفس، سوزان ساراندون، جین لیوز، دیوید تیولیس
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۶.۷ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۱ از ۱۰۰
رمان جیمز و هلوی غول‌پیکر یکی دیگر از آثار شاخص رولد دال است که به مضامین آشنایی همچون جادوگری، سوءاستفاده از کودکان و فرار از دنیای واقعی به‌واسطه‌ی رویاپردازی می‌پردازد؛ اقتباس سینمایی قصه به کارگردانی هنری سیلیک نیز به مسیر مشابهی می‌رود و به اندازه‌ی منبع اصلی قابل‌تأمل است. فیلم، تلفیقی از لایواکشن و استاپ‌موشن است که تصمیمی هوشمندانه از سوی فیلم‌سازان بوده است، زیرا با این ترفند توانسته‌اند سیاهی‌های قصه‌ی دال را تلطیف کنند. قصه درباره‌ی سرگذشت غم‌انگیز «جیمز» است، کودک یتیمی که با عمه‌های سنگ‌دل و دیوانه‌اش زندگی می‌کند.
یک روز، جیمز با پیرمرد مرموزی ملاقات می‌کند که به او چند تکه «زبان تمساحِ جادویی» هدیه می‌دهد و این زبان‌های تمساح به یک درخت هلو تبدیل می‌شوند. جیمز از خواب بیدار می‌شود و در عین ناباوری، هلوی بزرگی را نظاره می‌کند که بیرون خانه رشد کرده است. عمه‌های او تصمیم می‌گیرند این هلو را به یک جاذبه‌ی توریستی تبدیل کنند تا از آن پول دربیاورند اما جیمز نقشه‌ی دیگری دارد. او در هلو سوراخی ایجاد می‌کند و با ورود به آن، به یک دنیای انیمیشنی خیال‌پردازانه قدم می‌گذارد. با حضور هنری سیلیک در پشت دوربین و تیم برتون در مقام تهیه‌کننده، فیلم به فضاهای موردنظر رولد دال نزدیک است و به مسائلی همچون اهمیت روان کودک و قدرت خیال‌پردازی می‌پردازد.
کتاب جیمز و هلوی غول پیکر اثر رولد دال
۵- غول بزرگ مهربان
- سال انتشار: ۱۹۸۹
- کارگردان: برایان کاسگرو
- صداپیشگان: دیوید جیسون، آماندا روت، دان هندرسون، فرانک تورنتون، مالی ساگدن، مایکل نوولز
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۶.۷ از ۱۰
غول بزرگ مهربانِ اصلی! این فیلم انیمیشنی تلویزیونی، سال ۱۹۸۹ از شبکه‌ی «آی‌تی‌وی» روی آنتن رفت و به‌سرعت محبوبیت بالایی پیدا کرد. فیلم یادآور ساخته‌های «رالف بکشی» یا انیمیشن «دیگ سیاه» دیزنی است؛ تاریک و افسرده با تکیه بر فضاسازی. سبک انیمیشنی ساده‌ی فیلم هم اگرچه به دلیل بودجه‌ی پایین پروژه است اما با آنچه از رولد دال می‌شناسیم، هم‌خوانی دارد. مشابه دنی، قهرمان جهان، این فیلم هم به‌شدت بریتانیایی است و برگ برنده‌ی آن را باید صداپیشگی کم‌نظیر دیوید جیسون بدانیم.
رولد دال این اقتباس را هم دوست داشت و پس از تماشای آن در لندن، سازندگان را ایستاده تشویق کرد. فارغ از وفاداری فیلم به قصه‌ی اصلی و شخصیت‌ها، لحن تاریک و نامتعارف رمان را هم در فیلم حس می‌کنید که بی‌گمان درست در‌آوردن آن آسان نبوده است. غول بزرگ مهربان مورد تحسین منتقدان قرار گرفت و نسخه‌ی خانگی آن به فروش قابل‌توجهی رسید.
۴- جادوگرها
- سال انتشار: ۱۹۹۰
- کارگردان: نیکلاس روگ
- بازیگران: آنجلیکا هیوستون، مای زترلینگ، روآن اتکینسون، جین هرکس، برندا بلتین، بیل پترسون
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۶.۸ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۳ از ۱۰۰
نیکلاس روگ در آغاز دهه‌ی نود میلادی، تاریک‌ترین اقتباس کودکانه‌ی ممکن از رولد دال را ارائه داد؛ جادوگرها سرشار از لحظات ترسناک و تصاویر آزاردهنده است و طنز سیاه دال هم در آن به چشم می‌خورد. قصه مشابه نسخه‌ی رابرت زمکیس است، جادوگرانی با ظاهری هیولاگونه که خود را به شکل زنان معمولی درآورده‌اند و کودکان را شکار می‌کنند. در این میان، یک پسرک جوان با کمک مادربزرگش می‌خواهد جلوی آن‌ها را بگیرد. تنها مشکل فیلم این است که پایان‌بندی متفاوتی نسبت به رمان دارد و به اصطلاح با یک «پایان خوش هالیوودی» روبه‌رو هستیم.
این پایان باعث شد تا رولد دال از فیلم متنفر شود و این ساخته‌ی نیکلاس روگ را یک اقتباس افتضاح بداند. رویکرد سازندگان اما قابل درک است، آن‌ها می‌خواستند کمی از سیاهی قصه بکاهند و یک پیام مثبت درباره‌ی اخلاقیات به مخاطب کودک بدهند؛ در نتیجه پایانی را برای فیلم انتخاب کردند که حس بهتری به بیننده می‌دهد. نکته‌ی غم‌انگیز اما این است که سازندگان، پایان اصلی کتاب را هم ساخته بودند و گفته می‌شود که رولد دال پس از تماشای این پایان، اشک ریخت. متأسفانه این پایان کنار گذاشته شد تا رولد دال از تهیه‌کنندگان بخواهد تا حتی نام او را در کنار این فیلم ذکر نکنند.
۳- ماتیلدا (Matilda)
- سال انتشار: ۱۹۹۶
- کارگردان: دنی دویتو
- بازیگران: رئا پرلمان، امبت دیویتس، پم فریس، مارا ویلسون، دنی دویتو، پل روبنس، جان لاویتس
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۶.۹ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۱ از ۱۰۰
ماتیلدا در واقع نسخه‌ی کودکانه‌ی رمان «کری» (استیون کینگ) است و اینجا هم قهرمان قصه از قدرت‌های ماورایی‌اش استفاده می‌کند تا انتقام بگیرد. «ماتیلدا» کودکی باهوش و منحصربه‌فرد است که والدینش رابطه‌ی مناسبی با وی ندارند و دخترک تنها با کتاب خواندن است که از این زندگی عذاب‌آور فاصله می‌گیرد. شرایط برای ماتیلدا زمانی تغییر می‌کند که به یک مدرسه‌ی جدید قدم می‌گذارد و با خانم «هانی» آشنا و آگاه می‌شود که از قدرت‌های مخفی بهره می‌برد. او سپس از این قدرت‌ها استفاده می‌کند تا از مدیر مدرسه و کسانی که او را اذیت کرده‌اند، انتقام بگیرد.
فیلم گاهی از رمان اصلی فاصله می‌گیرد اما سرگرم‌کننده است. دنی دویتو در مقام کارگردان، از زوایای دوربین عریض یا کلوزآپ‌ها استفاده کرده است تا آشفتگی جهانِ قصه را به تصویر بکشد؛ او گاهی این جهان را از زاویه دید کودک نشان می‌دهد تا او را بهتر درک کنیم. ماتیلدا از تیم بازیگری درخشانی بهره می‌برد، مارا ویلسون در نقش اصلی عالی است و پم فریس در نقش مدیر مدرسه، یکی از به‌یادماندنی‌ترین شخصیت‌منفی‌های ژانر کودک را خلق می‌کند. همان‌طور که در مقدمه ذکر شد، نتفلیکس به‌تازگی اقتباس موزیکال تازه‌ای از رمان ماتیلدا ساخته است که بازخوردهای مثبتی دریافت کرد و آن‌هم ارزش تماشا دارد.
کتاب ماتیلدا اثر رولد دال نشر کتاب چ
۲- آقای فاکس شگفت‌انگیز (Fantastic Mr. Fox)
- سال انتشار: ۲۰۰۹
- کارگردان: وس اندرسن
- صداپیشگان: جرج کلونی، مریل استریپ، جیسن شواتسمن، بیل مری، ویلم دفو، اوون ویلسون، مایکل گمبون
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۷.۹ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۳ از ۱۰۰
در نگاه اول، سبک فیلم‌سازی تیم برتون به رولد دال نزدیک‌تر به نظر می‌رسد اما چه کسی انتظار داشت که سبک فیلم‌سازی وس اندرسن در تلفیق با نوشته‌های این نویسنده‌ی بزرگ به یک شاهکار ختم شود؟ آقای فاکس شگفت‌انگیز، فیلم استاپ‌موشن اندرسن، با رمان محبوب دال هارمونی کم‌نظیری دارد. «آقای فاکس» قصد دارد تا از سه کشاورز بدنام، غذا به سرقت ببرد اما نقشه‌هایش درست پیش نمی‌رود تا مجبور شود همراه با خانواده‌اش به زیرزمین نقل‌مکان کند و حالا سه کشاورز متحد شده‌اند تا او را به دام بیندازند. دوست‌داشتنی، بامزه و یک ادای دین تمام‌عیار به رولد دال، آقای فاکس شگفت‌انگیز یکی از بهترین اقتباس‌ها از آثار این نویسنده است و اگر در قید حیات بود، از تماشای آن دگرگون می‌شد.
حتی اگر از طرفداران فیلم‌های وس اندرسن نیستید، این انیمیشن می‌تواند شما را راضی کند. استفاده از استاپ‌موشن کمک کرده است تا حیوانات زنده‌تر جلوه کنند و صداپیشگان (به‌ویژه جرج کلونی، مریل استریپ و ویلم دفو) عالی ظاهر شده‌اند. آقای فاکس شگفت‌انگیز نامزد جایزه‌ی اسکار بهترین انیمیشن هم شد و اگر در مقابل رقیب درجه‌یکی همچون «بالا» قرار نمی‌گرفت، این جایزه را به خانه می‌برد.
۱- ویلی ونکا و کارخانه شکلات‌سازی
- سال انتشار: ۱۹۷۱
- کارگردان: مل استوارت
- بازیگران: جین وایلدر، جک آلبرتسون، پیتر اوستروم، جولی داون کول، دنیس نیکرسن، اد پک گونتر
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۷.۸ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۱ از ۱۰۰
ویلی ونکا و کارخانه شکلات‌سازی یکی از مشهورترین فیلم‌های کودکانه‌ی تاریخ است که فیلم‌نامه‌ی اولیه‌ی آن را خود رولد دال نوشت اما پس از بازنویسی‌های متخلف و انتخاب جین وایلدر برای نقش ویلی ونکا، تصمیم گرفت از این فیلم فاصله بگیرد. یک اقتباس موزیکال، این فیلم حس شگفتی را در مخاطب زنده می‌کند و اگرچه سازندگان در بعضی بخش‌ها مسیر دیگری را رفته‌اند و نسبت به رمان اصلی بی‌اعتنا هستند اما فیلم، ماجراجویی شورانگیزی را برای کودکان رقم می‌زند. همه‌ی شخصیت‌های فیلم به‌یادماندنی هستند، از دانشمندی که دارد با رایانه‌اش بحث می‌کند تا ویلی ونکا که حالا همه این شخصیت را با جین وایلدر به یاد می‌آورند.
ویلی ونکا و کارخانه شکلات‌سازی در دوره‌ی اکران به موفقیت تجاری خاصی نرسید و با اینکه برای موسیقی متن و بازی جین وایلدر از سوی منتقدان تحسین شد اما در گیشه نفروخت. ارزش این ساخته‌ی مل استوارت در گذر زمان مشخص شد و حالا یک فیلم کالت در نظر گرفته می‌شود. انتقادات رولد دال از فیلم قابل‌درک است، او می‌گفت که وقتی قصه درباره‌ی «چارلی» است، چرا نام ویلی ونکا را بر فیلم گذاشته‌اند؟ او همچنین از جایگزین شدن شعرهایش با شعرهای جدید، بیزار بود. رولد دال فیلم را دوست نداشت اما مخاطبان سینما عاشق آن شدند و کارخانه شکلات‌سازی هنوز هم حرف‌های زیادی برای گفتن دارد.
کتاب مجموعه آثار رولد دال – یازده جلدی
منبع: Collider
نوشته فیلم‌های اقتباسی رولد دال از بدترین تا بهترین اولین بار در اندلرن. پدیدار شد.