حتی پیش از آنکه سینما متولد و ژانر وحشت در ادبیات محبوب شود، قصه‌های ترسناک پرطرفدار بودند اما به دلایل مختلف، هالیوود هیچ‌گاه به خلق آثار ترسناک در چهارچوب تاریخی علاقه‌ی زیادی نشان نداده است. قصه‌ی اکثر فیلم‌های وهم‌انگیز درجه‌یک دهه‌های اخیر در دنیایی مدرن اتفاق می‌افتد اما فیلم‌سازانی را هم پیدا می‌کنید که می‌خواهند ترس را در فضایی کهنه و در یک برهه‌ی تاریخی مشخص زنده کنند.
در سال‌های اخیر، فیلم‌هایی همچون «جادوگر»، «قله‌ای به رنگ خون» و «زن سیاهپوش» با خلاقیت و هوشمندی، موفق شده‌اند تا قصه‌های وحشت‌انگیز خود را در ساختاری متفاوت ارائه دهند. بی‌تردید فیلم‌های دیگری هم سزاوار حضور در چنین فهرستی بودند اما اگر از طرفداران ژانر ترسناک هستید، آثار زیر می‌توانند راضی‌کننده باشند.
۱۰- جادوگر (The Witch)
- سال انتشار: ۲۰۱۵
- کارگردان: رابرت اگرز
- بازیگران: آنیا تیلور-جوی، رالف اینسون، کیت دیکی، جولیان ریچینگز
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۷.۹ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۸۴ از ۱۰۰
جادوگر به اعتقاد اغلب سینمادوستان، شاهکارِ رابرت اگرز است؛ فیلمی که اگرچه رویدادهای آن در محیطی کوچک اتفاق می‌افتد اما تاثیرگذار است و فیلم برای ترساندن مخاطب، نیازی به استفاده از فرمول‌های متداول ژانر ترسناک ندارد. قصه شما را به نیو انگلند در سال ۱۶۳۰ می‌برد. خانواده‌ای پنج نفره که به دلیل اختلاف عقاید دینی از شهر تبعید شده است، مجبور می‌شود تا در جنگل‌های اطراف، خانه و مزرعه‌ای بسازد و زندگی فقیرانه‌ای را آغاز کند. آن‌ها از این شرایط رضایت ندارند اما برای پایبندی به عقاید خود، این زندگی چالش‌برانگیز را تحمل می‌کنند.
مدتی بعد، مادر خانواده نوزادی را به دنیا می‌آورد که عنصری امیدبخش است اما یک روز، این نوزاد ناپدید می‌شود. این اتفاقِ تراژیک، روابط اعضای خانواده را تیره می‌کند و آن‌ها با بحران اعتقادی روبه‌رو می‌شوند. اگر با رابرت اگرز آشنایی دارید، احتمالا می‌دانید که به وسواس مبتلا است و همیشه می‌خواهد فیلم‌هایش بازتاب صحیح و پرجزئیاتی از یک دوره‌ی تاریخی باشند. بنابراین، با جادوگر می‌توانید نگاه دقیقی به زندگی انسان‌های ساکن آمریکایی شمالی در قرن هفدهم داشته باشید. فیلم اگرچه ریتم آرامی دارد اما بدون شتاب‌زدگی، شما را در جهانی سیاه غرق می‌کند.
پوستر طرح آنیا تیلور جوی کد AR1810
۹- احضار (The Conjuring)
- سال انتشار: ۲۰۱۳
- کارگردان: جیمز وان
- بازیگران: پاتریک ویلسون، ورا فارمیگا، ران لیوینگستون، لیلی تیلور، جوئی کینگ، هیلی مک‌فارلند
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۷.۵ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۸۶ از ۱۰۰
احتمالا هیچکس، حتی جیمز وان هم انتظار نداشت که احضار به یکی از محبوب‌ترین فیلم‌های ترسناک قرن بیست‌ویکم تبدیل شود و آغازِ یک مجموعه‌ی سینمایی بزرگ را رقم بزند. این فیلم ترسناک با الهام از یک زوج محقق واقعی به نام اِد و لورن وارن ساخته شده است که در زمینه‌ی مسائل فراطبیعی، ارواح و شیاطین فعال بودند. احضار به ژانر ترسناک ماوراءالطبیعی جان تازه‌ای بخشید و فیلم‌های متعددی درباره‌ی کشیش‌ها و شیاطین با الهام از آن ساخته شد.
قصه‌ی قسمت اول در سال ۱۹۷۱ رخ می‌دهد و به خانواده‌ی پِرون می‌پردازد که اخیرا به یک عمارت قدیمی نقل‌مکان کرده‌اند و خیلی زود متوجه می‌شوند این خانه تسخیرشده است. آن‌ها سپس از اِد و لورن وارن (پاتریک ویلسون و ورا فارمیگا) درخواست کمک می‌کنند تا به جواب سؤال‌های خود برسند. اِد وارنِ واقعی ۱۰ سال پیش از اکران فیلم از جهان رفت اما لورن زنده بود و پس از تماشای فیلم، اعلام کرد که از آن رضایت کامل دارد.
تابلو شاسی مدل احضار کد ۳
۸- گرسنگی (Ravenous)
- سال انتشار: ۱۹۹۹
- کارگردان: آنتونیا برد
- بازیگران: گای پیرس، رابرت کارلایل، دیوید آرکت، جرمی دیویس، جفری جونز، جان اسپنسر
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۶.۹ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۵۱ از ۱۰۰
گرسنگی شما را به اواسط قرن نوزدهم و دوران جنگ آمریکا و مکزیک می‌برد. ستوان دوم جان بوید (گای پیرس) برای فرار از مرگ در میدان جنگ، تظاهر به مُردن می‌کند و هم‌زمان، همه‌ی هم‌رزم‌هایش به قتل می‌رسند. هنگامی که جسد او به آن سوی مرز برده می‌شود، جان بوید سرانجام شجاعت به خرج می‌دهد و یک پاسگاه فرماندهی مکزیکی را تسخیر می‌کند. این حرکت قهرمانانه باعث می‌شود تا ارتقای درجه پیدا کند اما در ادامه راز او فاش می‌شود تا فرمانده‌های عالی‌رتبه‌ی ارتش او را به پست فرماندهی دورافتاده‌ای در کوه نوادا تبعید کنند.
جان بوید برای بقا مجور می‌شود تا آدم‌خواری کند و بعدتر با یک فرماندهی دیگر آشنا می‌شود که از قضا او هم یک آدم‌خوارِ باتجربه‌تر است. گرسنگی شباهت چندانی به فیلم‌های ترسناک رایج ندارد و به جای ارواح و شیاطین، تمرکز آن روی هیولای اصلی است: انسان. این ساخته‌ی آنتونیا برد اگرچه در گیشه شکست خورد و نقدهای مثبتی هم دریافت نکرد اما با گذر زمان به یک فیلم کالت تبدیل شد و اِلمان‌های آدم‌خواری آن در حقیقت انتقادی به «مانیفست سرنوشت» است: یک ایدئولوژی امپریالیستی رایج در قرن نوزدهم که می‌گفت سرنوشت مهاجران آمریکایی این است که آمریکای شمالی را به تسخیر خود در بیاورند.
۷- قله‌ای به رنگ خون (Crimson Peak)
- سال انتشار: ۲۰۱۵
- کارگردان: گیرمو دل تورو
- بازیگران: میا واشیکوفسکا، جسیکا چستین، تام هیدلستون، چارلی هونام، جیم بیور، داگ جونز، لزلی هوپ
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۶.۵ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۷۳ از ۱۰۰
قصه‌ی قله‌ای به رنگ خون در دوره‌ی ادواردیان (اوایل قرن بیستم) در حومه‌ی انگلستان رخ می‌دهد و داستان نویسنده‌ی آمریکایی، ادیت کوشینگ (میا واشیکوفسکا) را روایت می‌کند که عاشق یک مرد اشرافی انگلیسی به نام توماس شارپ (تام هیدلستون) می‌شود و پس از ازدواج با وی، به عمارت گوتیک او قدم می‌گذارد. دخترک در ادامه متوجه می‌شود که در این عمارت، رازهای عجیبی نهفته است و همسرش آن کسی که ادعا می‌کند نیست.
قله‌ای به رنگ خون به امضاهای آشنای گیرمو دل تورو مزین شده و از نظر بصری، فیلم گوتیک و شاخصی است. دل تورو همچنین از قصه‌های ادگار آلن پو و فیلم‌های ترسناکی مانند «درخشش» (۱۹۸۰)، «بی‌گناهان» (۱۹۶۱) و «در چنگ ارواح» (۱۹۶۳) الهام گرفته و جهان وهم‌انگیز آشنایی خلق کرده است. فیلم به فروش مناسبی نرسید و شاید اگر دل تورو پس از «شکل آب» (۲۰۱۷) به سراغ ساخت آن می‌رفت، با بازخوردهای تجاری و هنری بهتری روبه‌رو می‌شد.
کتاب گوتیک اثر فرد باتینگ انتشارات افراز
۶- زن سیاهپوش (The Woman In Black)
- سال انتشار: ۲۰۱۲
- کارگردان: جیمز واتکینز
- بازیگران: دنیل ردکلیف، کیاران هیندز، جنت مکتیر، سوفی استاکی، لیز وایت، تریسا چرچر، مری استاکلی
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۶.۴ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۶۶ از ۱۰۰
این فیلم ترسناک محبوب که دنیل ردکلیف را در نقش اصلی دارد، براساس رمانی به همین نام (۱۹۸۳) نوشته‌ی سوزان هیل ساخته شده است. همانند قله‌ای به رنگ خون، قصه‌ی زن سیاهپوش هم در دوره‌ی ادواردیان رخ می‌دهد و به یک حقوق‌دان جوان به نام آرتور کیپ (دنیل ردکلیف) می‌پردازد که باید اسناد عمارت بزرگی را به‌دست بیاورد تا آن را به فروش برسانند؛ این عمارت متعلق به آلیس درابلو (آلیس خازانووا) است که اخیرا از جهان رفته است.
(خطر اسپویل) آرتور کیپ پس از قدم گذاشتن به عمارت، رویدادهای غیرمنتظره‌ای را تجربه می‌کند، از جمله ملاقات با زن سیاهپوش که بعدتر متوجه می‌شود روح خانم درابلو است. زن سیاهپوش برای بازی خوب ردکلیف، فضاسازی و ادای دین به فیلم‌های گوتیک کلاسیک، از سوی منتقدان تحسین شد و با بودجه‌ی ۳۲ میلیون دلاری، به فروش حیرت‌انگیز ۲۸۱ میلیون دلاری رسید. فیلم یک دنباله به نام «فرشته‌ی مرگ» دارد که قصه‌ی آن در جریان جنگ جهانی دوم اتفاق می‌افتد، این فیلم بازخوردهای مثبتی دریافت نکرد اما به فروش مناسبی رسید.
فیلم سینمایی زن سیاهپوش اثر انریکه الانا
۵- وی (Viy)
- سال انتشار: ۱۹۶۷
- کارگردان: کنستانتین یرشو، گئورگی کروپاچوف
- بازیگران: لئونید کوراولیوف، ناتالیا وارلی، دیمیتری کاپکا، پیوتر وسکلیاروف، نیکولای یاکوفچنکو
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۷.۲ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۸۸ از ۱۰۰
وی اولین فیلم ترسناک اتحاد جماهیر شوروی بود و رویدادهای آن در قرن شانزدهم و در کی‌یف، پایتخت فعلی اکراین رخ می‌دهد. راهب جوان، خوما (لئونید کوراولیوف) دستور گرفته است تا برای دختری در آستانه‌ی مرگ، دعا بخواند اما این دخترک در واقع یک جادوگر خطرناک است که می‌خواهد خوما را مجازات کند. در گذر سه شبِ سخت، جادوگر به روش‌های مختلف، راهبِ قصه را شکنجه و هیولاهای ترسناکی را احضار می‌کند. جلوه‌های ویژه‌ی فیلم حالا کمی کهنه به نظر می‌رسند اما مخاطبان دهه‌ی ۶۰ میلادی در مواجهه با این موجودات، حیرت‌زده شدند.
وی براساس قصه‌ای به همین نام، نوشته‌ی نیکلای گوگول ساخته شده است و یک نسخه‌ی بازسازی هم دارد که سال ۲۰۱۴ اکران شد و به مسیر متفاوتی می‌رود. این بازسازی موفق بود و قسمت دومی هم برایش ساخته شد که در آن جکی چان و آرنولد شوارتزنگر به ایفای نقش می‌پردازند! علاوه‌بر این، فیلم یک نسخه‌ی صربستانی هم دارد که با نام «یک مکان مقدس» در سال ۱۹۹۰ به اکران درآمد و آن هم ارزش تماشا دارد.
- ۱۵ فیلم ترسناک ساختارشکن برتر که از خط قرمزها عبور کردند
- ۱۰ فیلم ترسناک شاخص که این ژانر را متحول کردند
۴- دیگران (The Others)
- سال انتشار: ۲۰۰۱
- کارگردان: آلخاندرو آمنابار
- بازیگران: نیکول کیدمن، فیونولا فلانگان، کریستوفر اکلستون، الین کاسیدی، اریک سایکس، گوردون رید
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۷.۶ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۸۴ از ۱۰۰
این فیلم ترسناک انگلیسی‌زبان را کارگردان اسپانیایی، آلخاندرو آمنابار ساخته است که در دهه‌ی ۹۰ میلادی با فیلم «چشمانت را باز کن» سروصدای زیادی برپا کرد و به شهرت جهانی رسید. داستان در روزهای نهایی دوران جنگ جهانی دوم، در کشور انگلستان رخ می‌دهد. گریس استورات (نیکول کیدمن) همراه با دو فرزندش زندگی می‌کند که به یک بیماری خاص دچار هستند و به نور حساسیت دارند، بنابراین گریس مجبور است تا با قوانین مختلف، آن‌ها را از تابش نور در امان نگه دارد.
(خطر اسپویل) در یکی از بزرگ‌ترین پیچش‌های داستانی تاریخ، در نقطه‌ی اوج فیلم مشخص می‌شود که گریس و فرزندانش، ارواحی هستند که در این خانه زندگی می‌کنند و ساکنان جدید را آزار می‌دهند. دیگران به یکی از پدیده‌های سال تبدیل شد و علاوه‌بر فروش غافل‌گیرکننده در گیشه، اولین فیلم انگلیسی‌زبان بود که جایزه‌ی بهترین فیلم را از «جوایز گویا» (معتبرترین جایزه سینمایی کشور اسپانیا) دریافت کرد.
پیکسل طرح بازیگر مری نیکول کیدمن مدل S6779
۳- ژنرال جادوگریاب (Witchfinder General)
- سال انتشار: ۱۹۶۸
- کارگردان: مایکل ریوز
- بازیگران: وینسنت پرایس، ایان اوگلوی، رابرت راسل، نیکی هنسون، مارگارت نولان
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۶.۷ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۸۸ از ۱۰۰
با بازی وینسنت پرایس افسانه‌ای در نقش ژنرال هاپکینز، این ساخته‌ی مایکل ریوز شما را به دوران جنگ داخلی انگلستان و روزهایی که جادوگران شکار و مجازات می‌شدند می‌برد. قصه‌ی خیالی فیلم با الهام از رویدادها و شخصیت‌های واقعی نوشته شده است و متیو هاپکینز، یک جادوگریاب واقعی بود که سال ۱۶۴۴ ادعا کرد از سوی مقامات دستور رسمی گرفته است تا جادوگران را پیدا و مجازات کند. او بین سال‌های ۱۶۴۴ الی ۱۶۴۶، بیش از صد انسانِ متهم به جادوگری را اعدام کرد.
خوشبختانه فیلم نگاه مثبتی به این شخصیت ندارد و او را تبدیل به شخصیت منفی داستان می‌کند؛ هنگامی که هاپکینز باعث‌وبانی تجاوز به یک دخترک می‌شود و عموی او را هم به قتل می‌رساند، همسر دخترک، ریچارد مارشال (ایان اوگلوی) تصمیم می‌گیرد تا از هاپکینز و دستیارش انتقام بگیرد. فیلم با بودجه‌ی کوچکی ساخته شد و سازندگان برای اینکه به فروش بهتری برسد، آن را به دروغ، اقتباسی از نوشته‌های ادگار آلن پو تبلیغ کردند. این فیلم سال ۲۰۰۵ از سوی مجله‌ی توتال فیلم، یکی از برترین فیلم‌های ترسناک تاریخ سینما لقب گرفت.
۲- هزارتوی پن (Pan’s Labyrinth)
- سال انتشار: ۲۰۰۶
- کارگردان: گیرمو دل تورو
- بازیگران: سرژی لوپس، ماریبل وردو، ایوانا باکرو، داگ جونز، آریانا خیل، آلکس آنگولو، مانولو سولو
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۸.۲ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۵ از ۱۰۰
همانند دیگران، ماجراهای هزارتوی پن هم در نقطه‌ی اوج جنگ جهانی دوم رخ می‌دهد، این‌بار در اسپانیای فرانکو (دوران حکمرانی فرانسیسکو فرانکو) هستیم و متفقین به کشورهای اروپایی اشغال‌شده توسط آلمانِ نازی هجوم برده‌اند. گیرمو دل تورو اگرچه یک فیلم‌ساز اسپانیایی است اما هزارتوی پن از معدود فیلم‌های اسپانیایی‌زبان او به حساب می‌آید و تنها یک بازیگر غیربومی در آن حضور دارد (داگ جونز).
قصه درباره‌ی اوفلیا (ایوانا باکرو) است، دخترکی که با مادر باردار و ناپدری فاشسیت خود در اسپانیا زندگی می‌کند و یک روز پس از ملاقات با یک موجود عجیب‌وغریب، به دنیایی زیرزمینی و جادویی قدم می‌گذارد. هزارتوی پن اغلب یکی از بهترین فیلم‌های دل تورو در نظر گرفته می‌شود و سه جایزه‌ی اسکار هم کسب کرد. این فیلم قرار بود یک دنباله هم داشته باشد که دل تورو قصه‌ی آن را هم نوشته بود اما در نهایت تصمیم گرفت تا این پروژه را لغو کند.
کتاب هزارتوی پن اثر کورنلیا فونکه نشر باژ
۱- هکسان: جادوگری گذر زمان (Häxan: Witchcraft Through The Ages)
- سال انتشار: ۱۹۲۲
- کارگردان: بنیامین کریستنسن
- بازیگران: بنیامین کریستنسن، اسکار استریبولت، کلارا پونتوپیدان، آلیس اوفردریکس
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۷.۶ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۱ از ۱۰۰
قدیمی‌ترین فیلم این فهرست؛ هکسان یک فیلم ترسناک صامتِ سوئدی است که سال ۱۹۲۲ به نمایش درآمد و از ساختار روایت مستند‌گونه استفاده می‌کند تا به ریشه‌های تاریخی جادوگی – از قرون وسطی تا قرن بیستم – بپردازد. بنیامین کریستنسن پس از مطالعه‌ی کتاب «پتک جادوگران» (مالوس مالیفیکاروم) به ساخت این فیلم علاقه‌مند شد. پتک جادوگران توسط دو مفتش عقاید به نام هنریش کرمر و جیمز اسپرانگر در قرن پانزدهم نوشته شد تا به کلیسای کاتولیک کمک کند تا جادوگران را راحت‌تر شناسایی کنند. مسیحیت از مخالفان جدی جادوگری بود و جادوگرانِ دستگیرشده اغلب اعدام یا سوزانده می‌شدند.
هکسان به دلیل استفاده از اِلمان‌های مستند، بسیار واقع‌گرایانه از آب درآمده است و به جرأت می‌توان گفت از زمانه‌اش جلوتر بود؛ بنابراین جای تعجب ندارد که بعضی از منتقدان آن را اثری انقلابی توصیف می‌کنند. هکسان در آن دوران، یکی از پرخرج‌ترین فیلم‌های اروپایی بود و برای سکانس‌های خشن و نامتعارف، کشورهایی همچون ایالات متحد، آلمان و فرانسه نمایش نسخه‌ی اصلی آن را ممنوع کردند تا بنیامین کریستنسن مجبور شود بخش‌هایی از فیلم را حذف کند.
کتاب چهرگانه ی تاریخ جادوگری اثر کتابخانه بریتانیا نشر کتابسرای تندیس
منبع: CBR
نوشته ۱۰ فیلم ترسناک تاریخی برتر که باید تماشا کنید اولین بار در اندلرن. پدیدار شد.